Voor Theo – De Goldberg variaties

Ik pikte haar op in een bosrijk gebied in Friesland. Ik had geen enkel beeld bij deze dame en het zou een gesprek worden zonder enige verwachting. Jellie bleek eind vijftig, kinderloos en kunstzinnig.

Het was een heldere en ijskoude ochtend. Veel weidevogels en ganzen, koude blauwe lucht en weinig wind. We reden door Gaasterland, voor mij het mooiste stuk Friesland, glooiend, bosrijk, direct aan het IJsselmeer en daarmee heel weids. Jellie vertelde over haar herkomst, familie en huidige situatie. Wat ik mooi vond was dat ze eigen muziek had meegenomen, dat was voor het eerst dat iemand dat deed. Ik was direct benieuwd naar de reden maar vroeg er niet naar. Ze deed de CD in de speler en prachtige pianomuziek vulde de Jaguar. Het bleek Glenn Gould, de Goldberg variaties, deze muziek deed haar denken aan haar man Theo. Hij overleed twee jaar geleden.

Theo en Jellie hadden een mooi leven samen, beiden gericht op cultuur, films kijken, theater en naar muziekvoorstellingen. Jellie schilderde, Theo musiceerde en ze genoten enorm van de rust in Gaasterland. Iedere maand trokken ze er een weekend op uit en bezochten ze Amsterdam, Groningen, Utrecht om hun cultuurhonger te stillen.

Plots werd Theo ziek, er werd slokdarmkanker geconstateerd en dat bleek niet behandelbaar. De schok was enorm, maar de dankbaarheid overheerste. De dankbaarheid voor het mooie leven samen en de prachtige momenten die er waren. Ik vond de houding bijzonder, zowel omdat het oprecht was en ook omdat Theo nog maar net zestig was en het kon accepteren. De tijd die overbleef werd besteed aan samen culturele evenementen bezoeken, samen muziek luisteren en met vrienden eten en van mooie wijn genieten. Bovendien werd samen met Jellie en enkele vrienden besproken hoe Theo zijn laatste tijd wilde doorbrengen. Het plan was overzichtelijk, zoveel mogelijk genieten, waardevolle dingen doen en afscheid nemen van vrienden. Uiteindelijk zou de huisarts worden gevraagd om de laatste fase zoveel mogelijk te verlichten middels medicijnen en te zorgen voor een waardig sterven thuis. Dit was besproken en Theo voelde zich er helemaal gerust bij.

Ze hadden het helemaal geregeld en ondanks de vreselijke ziekte hadden ze vertrouwen in een mooi en warm levenseinde. Op het allerlaatste moment werd de pijn te heftig en de huisarts geroepen. Theo zou naar een mooi maar te vroeg sterven worden begeleid, de huisarts zou om drie uur komen. Theo lag in een duistere kamer, met de Goldberg variaties op de achtergrond en een geopende fles favoriete rode wijn. Een intieme setting.

Om drie uur was hij er niet, Jellie werd onrustig. Om half vier belde ze hem, hij was onderweg en pas om kwart voor vier arriveerde hij. Jellie had het niet meer. Maar goed, de huisarts was er en zou Theo in deze setting verlossen. Toen hij binnenkwam bleek het veel te donker om de benodigde handelingen te doen dus hij verzocht om een sterke lamp. Jellie moest een lamp uit een andere kamer halen, een stekkerdoos gezocht en snoeren over het bed. De gecreëerde intieme setting veranderde in een soort werkplaats. Geïrriteerd en gehaast deed de huisarts de handelingen en voor dat Jellie het doorhad was Theo er niet meer. De voor hun zo belangrijke, warme en waardige manier die zo goed was voorbereid werd verstoord en zorgde voor een traumatische ervaring bij Jellie.

Arno, we hadden het zo goed voorbereid en gek genoeg hadden we er zelfs een beetje zin in, ons afscheid….maar door deze omstandigheden werd het zo onbeschrijflijk afstandelijk en mechanisch. Het heeft lang geduurd voordat ik het beeld van Theo in bed, de lamp, het zoeken naar een verlengsnoer en de gehaaste dokter heb kunnen loslaten.

We reden door het prachtige landschap, de Goldberg variaties op de achtergrond in combinatie met dit zeer ingrijpende verhaal. Dit intieme verhaal van Jellie vond ik indrukwekkend mooi en tegelijkertijd vreselijk. Ik nam afscheid van Jellie met een knuffel en een glimlach. Wat een heftige laatste fase en wat een prachtige manier om een verhaal te begeleiden door de prachtige muziek mee te nemen in de auto.

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken.

Fuck the sytsem;-)

Afgelopen periode heb ik veel mensen in de auto gehad die vanuit bezieling hun werk willen doen. Mensen die zijn opgeleid om anderen te onderwijzen, verzorgen, begeleiden. Maatschappelijk betrokkenen die hun bijdrage willen leveren om de wereld een klein beetje mooier te maken.

Tijdens de gesprekken met deze mensen is het thema bijna altijd de balans tussen het werken aan de bedoeling versus het voldoen aan het systeem zodat de processen kunnen blijven draaien. Ik bemerk veel frustratie, onmacht en pijn omdat deze mensen het gevoel hebben nog minimaal bij te kunnen dragen aan datgene wat ze bezielt. Met als resultaat dat ze opgeven of opbranden.

Deze mensen zijn over het algemeen professionele werkers die kritisch kunnen zijn en dingen voor elkaar krijgen. Toch lopen ze met grote regelmaat vast in regeldruk en vangen ze bot bij management indien ze (terecht) kritisch zijn. Rapportage gaat boven de daadwerkelijke bedoeling. Ondanks dat management zegt dat ze ondernemende en kritische professionals steunen blijkt dit keer op keer anders te zijn. Wollige managementtaal, systemen en doelstellingen maken dat er een groot gat is tussen de beleving van het management en de professionals.

Vorige maand had ik Daan in de auto, een doorgewinterd afdelingshoofd die met een prachtig project bezig is. Hij was in staat ondanks alle regeldruk een mooie opleiding en programma te organiseren en daarbij maatschappelijk relevant onderzoek te doen. Zelf ben ik in een vergelijkbare organisatie in een burn-out beland, mede doordat ik niet om kon gaan met systeemdruk en in mijn ogen zinloze werkzaamheden die niet bijdragen aan de bedoeling. Toen ik hem vroeg hoe hij dit deed verscheen er een grote glimlach en hij zakte tevreden onderuit.

Kijk Arno, ik weet exact wat er speelt in mijn domein en heb mijn netwerk op orde. Management vraagt me allerlei rapportages in te vullen en mee te draaien met organisatiebrede projecten. Die rapportages vul ik zo in dat het aansluit bij de wensen van management, en die projecten……ach, ik vaar mee op de golven van het team en maak me niet druk, negen van de tien keer blijft het bij een plan… Het moet voor mijzelf ook leuk blijven en mijn passie ligt bij de studenten, niet bij het management.

Daan blijft onder de radar en doet vanuit zijn bezieling de goede dingen, op deze manier levert hij een mooie bijdrage en blijft zijn energieniveau op peil. Mooi.

Veel van zijn collega’s lopen meer in de pas en gaan anders om met organisatievraagstukken en managementverzoeken (zoals ikzelf ook deed).  En velen van hen eindigen dan gefrustreerd, verliezen bezieling of worden ziek. Ik vond het mooi te horen dat Daan een goede modus heeft gevonden tussen de goede dingen doen en management tevreden houden. En hij doet dit vanuit de goede intentie en niet om de boel bewust te frustreren, hij werkt nadrukkelijk vanuit zijn bezieling om de studenten het beste onderwijs te bieden. Wel vind ik het lastig te verteren dat in zoveel maatschappelijk relevante organisaties management en professionals zo ver van elkaar verwijderd zijn, de verbinding onderling minimaal is waardoor er systemen worden opgetuigd om de samenwerking te optimaliseren.

Dus Daan, mijn zegen heb je. Fuck te sytsem!

Ik denk dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken.

 

De volgende instapper

Meestal spreek ik om negen uur in de ochtend af. De enige info die ik heb is een naam, adres en vaak een foto omdat de afspraken via WhatsApp worden gemaakt. Maar verder weet ik niets, dat wil ik ook niet omdat ik zoveel mogelijk zonder oordeel in gesprek wil gaan.

Toch is het iedere keer weer spannend omdat ik drie uur met iemand onderweg ga die ik (nog) niet ken en ik nooit zeker weet of er verbinding ontstaat. Het is interessant te merken dat je toch een beeld hebt van mensen, en je daar onbewust ook een oordeel over hebt. Dat begint al bij het maken van de afspraak, het korte contact wat er dan is, maar dat wordt concreet als je bij iemand voor de deur staat. Dan zie je het huis van diegene en ook dat vult het beeld verder in.

Tijdens mijn studententijd heb ik enige tijd keukens verkocht bij Hans Verkerk en daar leerde ik dat je mensen nooit mag onderschatten en beoordelen op uiterlijkheden. Mijn allermooiste verkoop deed ik aan mensen over wie ik een enorm oordeel had, namelijk kermisklanten. (Veel te dikke man, vet haar en een dom blondje aan zijn zijde). Ik ging met ze mee naar hun kermisterrein, opa en oma om 11 uur in ochtend aan het bier, schurftige herdershond en veel argwanende gezichten. Een uur later had ik een geweldige klik, zat aan het bier en had een geweldige ontmoeting. Uiteindelijk de keuken verkocht en de aanbetaling van 30% ging direct uit de kontzak, ruim tweeduizend gulden, cash! De mensen en ik hadden veel meer gemeen dan dat je in eerste instantie zou denken.

Toch merk ik dat een eerste oordeel er (bij mij) altijd is, en dat ik daar nog steeds heel vaak naast zit. Laatst stapte Ellen bij me in de auto. Een jonge vrouw van rond de dertig die helemaal in het zwart gekleed ging en Gothic door het leven ging. Eerlijk gezegd schrok ik me kapot! Zij komt uit een wereld die voor mij totaal onbekend is en ik heb wel een mening over dat soort types. De eerste kennismaking was dan ook koel, maar ik heb me voorgenomen iedereen die instapt in te beelden als de mooiste mens op aarde waardoor ik open ga staan voor verbinding. Ik was oprecht geïnteresseerd in haar keuzes en leven.

We spraken vijf minuten over ditjes en datjes en ik zei met een grote glimlach en open houding tegen haar: ‘Lieve schat, waarom zie je er in Godsnaam zo uit!’ En ze reageerde door te zeggen ‘En jij dan!’ BAM! De verbinding was gelegd. We barstten beide in lachen uit en ik provoceerde nog eens door te vragen of ze ook op een bezem vloog, ze gaf me lik op stuk door mij te vergelijken met Jan Peter Balkenende….

Vervolgens kregen we een prachtig en dierbaar gesprek over haar leven, jeugd, keuzes en teleurstellingen. Er was heel erg veel vergelijking tussen mijn en haar leven. De omgeving en omstandigheden waren totaal verschillend, maar de dilemma’s, heftige ervaringen en onzekerheden eigenlijk dezelfde. Voor mij was dit wederom een bevestiging dat er heel veel overeenkomsten tussen mensen zijn, veel meer dan we denken. En dat als we elkaar echt openstellen en oprecht nieuwsgierig naar elkaar zijn en een bijzondere verbinding kan ontstaan….zelfs tussen een kakker en Gothic! Nog nooit had ik een Gothic geknuffeld, maar ik kan vertellen dat het zeer warm was. Ik ben zeer benieuwd aan wie de volgende instapper zal zijn.

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken!

 

 

 

 

Une belle histoire?

Ik was benieuwd. Mijn instapper woonde in het Oosten van het land. Een plek waar ik niet vrolijk van werd. De voordeur ging open en de zon begon te schijnen. Een prachtig stralende dame van eind zeventig met sprankelende ogen keek me uitnodigend aan. Kopje koffie?

We gingen aan de keukentafel zitten, een groot portret van haar man stond op de kast. Volgens mij kom jij hier oorspronkelijk niet vandaan, vroeg ik. En Valerie begon energiek en vrolijk te vertellen…..

Oorspronkelijk kwam ze uit Frankrijk, haar ouders hadden een café in een klein katholiek dorp in het zuiden van Nederland en zij was het 13e en laatste kind van het gezin. Ze had een fijne jeugd, haar ouders werkten hard en ze had een gezellige tijd met haar broers en zusters. Toen Valerie negen jaar oud was, ging haar oudste zus het huis uit om terug te gaan naar haar geboorteland, ga je met me mee, ma petite, vroeg haar zuster…

Na enig speurwerk bleek deze oudste zuster haar moeder te zijn! Deze was ongewenst zwanger geraakt en dat kon in die tijd in een katholiek dorp natuurlijk niet. Haar vader was niet in beeld. Dus de ouders van haar moeder besloten dat Valerie hun 13e kind moest worden. Voor Valerie betekende dit dat haar ouders ineens opa en oma werden, al haar broers en zusters ineens ooms en tantes en haar oudste zus haar moeder. Ze was dus negen jaar voorgelogen. Au revoir vertrouwen!

Ze moest met haar natuurlijke moeder mee terug naar Frankrijk en werd daar niet gelukkig. Bovendien kreeg haar moeder van een nieuwe liefde nog een baby, dus ineens was ze ook nog oudste zus en had er een stiefvader bij. Zelf werd Valerie al heel jong zwanger en trouwde met een man, later kwam er nog een tweede zoon. Na een huwelijk van ongeveer tien jaar scheidden ze van elkaar.

Toen ze midden veertig was ontmoette ze de liefde van haar leven. Een man die lief, respectvol, ondernemend en avontuurlijk was. Een echte vrijbuiter! Dit was de man die geluk zou brengen. Na enkele jaren sloeg het noodlot toe en kreeg haar liefde een zware hersenbloeding. Bijna twee maanden in coma, uiteindelijk een zware revalidatie van drie jaar dat resulteerde in een man die niet meer zelfstandig kon zijn. Valerie besloot voor hem te zorgen en ook haar eigen baan te behouden, dat moest zei ze. Gedurende ruim vijftien jaar leefden ze samen en konden ze echt genieten, maar het zou nooit meer zo zijn als vroeger. Hij bleef hulpbehoevend en had het vaak moeilijk met zijn verlies van vrijheid. Ruim een jaar geleden overleed hij aan de gevolgen van een tweede hersenbloeding….

We waren drie uur in gesprek, nog steeds bij Valerie aan de keukentafel en ik was ongelooflijk onder de indruk van deze energieke en vrolijke vrouw en haar levensverhaal. Ik vroeg aan haar hoe ze zo positief bleef ondanks alle beproevingen die het leven haar had geboden. Ik heb altijd mijn eigen leven gehouden en nooit mijn waarden losgelaten.

Na het gesprek reed ik naar huis, in deze korte tijd was ik enorm verbonden geraakt met Valerie en haar verhaal. Dankjewel voor de prachtige ontmoeting Valerie. Je bent een prachtige grand dame!

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken!

In Memoriam Michiel

Vandaag is het precies twee jaar geleden dat één van mijn allerbeste vrienden kwam te overlijden. Hij heet Michiel, werd 44 jaar en liet een prachtig gezin achter met de liefde van zijn leven en zijn zeer dierbare dochter en zoontje.

Michiel was duidelijk, eerlijk, recht voor zijn raap en gevoelig. Hij had een groot gevoel voor humor, een machtig rechtvaardigheidsgevoel en een enorm sociaal hart. Hij was een bourgondiër, hield van zijn vrienden en had een prachtige carrière waarin hij werkplezier en zingeving nadrukkelijk boven status stelde.

Michiel kreeg slokdarmkanker en ging in een periode van een jaar na de diagnose dood. Ik weet nog zo goed dat hij me belde…Broer, ik heb slecht nieuws, er is kanker geconstateerd, maar ik ga mijn kinderen zeker zien opgroeien! Tijdens het gesprek was er ongeloof, verbijstering en nadrukkelijk ook overtuiging over de goede afloop.

Er volgde een periode vol van uitslagen, mogelijke behandelingen, selectie van ziekenhuis, beste dokters en uiteindelijk een plan. Eerst bestralingen, vervolgens een zware operatie, dan herstel. Enkele weken voordat de behandelingen gingen starten gaf Michiel een Carpe Diem feest voor al zijn dierbaren. Hij benadrukte dat het geen afscheidsfeest van hem was, maar wel van zijn slokdarm.

De eerste operatie was zwaar, maar leek hoopvol. Toch niet gelukt, een tweede zware operatie gaf complicaties waardoor er een derde operatie nodig was. Lange tijd op IC, vervolgens naar een revalidatiekliniek, echter al met behoorlijke fysieke beperkingen. Toen het bericht dat de kanker teruggekomen was, hij was uitbehandeld. Hij belde wederom, ik haalde op dat moment mijn zoon van zijn sportclub. Broer, het is einde oefening……! Thuisgekomen viel ik verslagen in de armen van mijn vrouw en huilde….MICHIEL GAAT DOOD!

Tijdens de beschreven periode zocht ik Michiel wekelijks op. We hadden geweldig mooie gesprekken, moeilijke momenten alsook uiterst vrolijke. We bespraken onze studententijd, de mooie momenten, de feesten, onze carrière, de liefdes en uiteindelijk zijn prachtige gezin. Broer, als het zo moet zijn heb ik er vrede mee, ik heb meer geleefd dan een vent van 88. Hij leefde tussen hoop en vrees, soms was hij zo moe, zonder energie en hoefde het van hem niet meer, op andere momenten was hij optimistisch en keek vooruit.

Wat me bijblijft is zijn continue interesse in mijn situatie, zijn relativerende humor en zijn bezorgdheid (ik zat in burn-out herstel). De dag na de zelfmoord van Joost Zwagerman bezocht ik hem in de revalidatiekliniek. Broer, zei hij, soms ben ik bang dat jij…..hij brak….dat jij zoiets doet. Ik stelde hem gerust. Man, wat een vriend!

In december bezocht ik hem thuis, op zijn slaapkamer. Hij had nog enkele maanden of weken. Broer, ik zou het fijn vinden als je wat wilt zeggen op mijn uitvaart en of ik ook als ceremoniemeester wilde optreden (zoals ook tijdens zijn huwelijk). Natuurlijk doe ik dat! Wat een eer! We grapten nog wat over zijn torenhoge verwachtingen, mijn even hoge uurtarief en de foute grappen die ik zou maken.

Twee weken voor zijn overlijden hebben we op zijn verzoek met de Echt Fijne Vrienden (onze vriendengroep uit studententijd Groningen) een diner bij hem thuis gehad. Michiel was altijd een energieke, goedlachse, forse en aanwezige vent. Nu zat hij op zijn bed in de huiskamer, één voor één nodigde hij ons op zijn bed uit, fysiek was hij geen schim meer van wie hij was, maar mentaal scherp en duidelijk aanwezig. Hij gunde ons allen een laatste gesprekje, adviesje en knuffel. Het was een prachtige emotionele avond, Michiel genoot!

Twee dagen voor zijn overlijden ben ik afscheid gaan nemen. Een lange rit naar Voorburg, wat ga je in Godsnaam nog zeggen. We wisten alles al, hadden alles al besproken en gedeeld. Voor de laatste keer zei ik hoe belangrijk hij voor me was, hoeveel ik van hem hield en dat ik er zou zijn voor zijn gezin. Michiel was heel zwak, onze gezichten raakten elkaar, hij fluisterde: Broer, zorg eerst goed voor jezelf, dan een tijdje niks, zorg dan heel goed voor je gezin, dan een hele tijd niks en vervolgens voor je vrienden….we keken elkaar nog een laatste keer in de ogen. Beloofd Michiel!

Door Michiel begrijp ik dat de dood onderdeel is van ons leven, dat het triest is maar ook mooi. Na zijn overlijden ben ik gestart met de Bloeigesprekken, ik nam me voor een goede vader, echtgenoot en vriend te zijn en moeiteloos mijn werk te gaan doen. En dat is wat ik nu doe, ik geniet van het leven, doe waardevolle dingen en maak andere keuzes.

Dankjewel grote vriend!

Arno en Michiel
Michiel en ik. Zomer 2015.

 

 

Weerzien na 40 jaar

Dit was gaaf! Het gesprek werd per toeval doorgegeven naar een schoolvriendje van vroeger, 1979, lagere school, Friesland. Hij zat niet meer in mijn systeem, totdat ik zijn naam weer zag. Ik had er zin in, had hem in bijna 40 jaar niet meer gezien en ik herinnerde me Paultje als een vrolijke en open jongen. We speelden regelmatig samen, samen op voetbal en zaten bij elkaar in de klas. In 1983 verhuisde ik naar een andere stad en daarmee was ons contact ten einde. De avond voordat ik hem ging ophalen vond ik nog een foto waar we beiden opstonden.  Twee onbezorgde jochies die vrolijk de camera inkeken. Na bijna 40 jaar zou ik Paul weer ontmoeten….

Enigszins gespannen reed ik naar zijn kantoor, hij had het autobedrijf van zijn vader overgenomen. Ik herkende hem totaal niet meer. Paul was een vent van 47. Zijn voorkomen en gezichtsuitdrukking waren totaal veranderd. De ontmoeting verliep onwennig, we dronken koffie en hij leidde me rond door het bedrijf.

Ik vertelde mijn verhaal, schoolcarrière, studies, over mijn vrouw en kinderen, professionele loopbaan, mijn burn-out en nieuwe koers. Toen begon Paul te vertellen. Hij was altijd in die woonplaats gebleven, kon moeilijk leren en begon op 17 jarige als jongste bediende in de zaak van zijn pa. Hij werkte met zijn handen en had het erg naar zijn zin. Gedurende de jaren kreeg hij meer taken en verantwoordelijkheden, alles was gericht op een uiteindelijke opvolging van senior. Zijn vader was zowel technisch creatief, commercieel alsook ondernemend. Maar Paul bezat niet al deze eigenschappen, en had bovendien nooit een echte keuze, hij was simpelweg de gedoodverfde opvolger.

Hij ontmoette een meisje en stichtte een mooi gezin met vier kinderen, bleef in dezelfde woonplaats wonen en had daar zijn leven. Hij nam de zaak uiteindelijk over en leidde het leven dat hem was aangereikt. Het werken in de zaak van zijn vader ging niet over rozen, zowel met zijn vader als andere collega’s was de verhouding vaak gespannen. Met zijn vader omdat hij eerst zijn baas, toen compagnon en uiteindelijk oud-eigenaar was.  En met zijn andere collega’s omdat hij het zoontje van was, dus er was nooit volledige openheid en soms jaloezie. Dit had een enorme impact op de manier waarop hij zich door het leven bewoog.

Hij vertelde: Ik heb nooit een vader gehad. Toen ik klein was, was hij altijd aan het werk, daarna werd hij mijn baas, later zakenpartner en tenslotte kocht ik hem uit. Pas nu, na het verstrijken van een aantal jaren heb ik voor het eerst een vader. Dat is echt fijn!

In de zaak ging het telkens slechter met Paul, hij was de baas geworden, miste het werken met zijn handen, moest in slechte tijden mensen ontslaan en werd hierop aangekeken omdat hij als zoon van mocht aanblijven terwijl zijn toegevoegde waarde werd betwijfeld door sommigen. Bovendien werd er vaak gerefereerd aan de tijden dat senior nog aan het roer stond en de zaken goed gingen. Geëmotioneerd vertelde hij dat hij nooit het gevoel had gehad een eigen keuze te mogen maken en ook hij belandde in een burn-out. Hij herstelde enigszins, besloot een directeur aan te nemen en terug de werkplaats in te gaan.

Mijn beeld van Paul was totaal niet meer in lijn met de huidige realiteit. Als jonge jochies hadden we veel overeenkomsten gehad, samen gespeeld, kattenkwaad uitgehaald en ons totaal niet druk gemaakt over de toekomst. Nu, na veertig jaar vond ik het heftig te zien hoe we veranderd waren, hoever van elkaar verwijderd en te bemerken dat de overeenkomsten van vroeger verdampt waren. Of waren overschaduwd door de realiteit. Ik had op een soort automatische verbinding gehoopt vanwege ons verleden, maar die was er helemaal niet.

Met regelmaat denk ik aan dit gesprek, ik moest telkens schakelen tussen mijn verwachting en de Paul van 47 jaar, ik zocht naar een nostalgie die er simpelweg niet meer was. Uiteindelijk vond Paul het een mooi gesprek. Kortgeleden stuurde hij me een bericht dat zijn vader plotseling was overleden……klote Paul.

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken.

Met vrolijke groet,

Arno

 

De naam is om privacyredenen gefingeerd.

Maar meske, durft ge dat wel?

De Jaguar startte niet zonder meer, het was onder nul, had gesneeuwd en had dus even hulp nodig van een externe accu. Na een kwartier klooien was ik onderweg, om negen uur pikte ik haar op. Deze keer was het een moeder van een eerdere instapper. Na een kop koffie thuis met haar man vertrokken we.

Deze dame was getogen in de provincie, was zeer actief in verschillende sectoren en sociaal zeer betrokken. Prachtige anekdote is dat ze samen met haar man meer dan 20 jaar een duobaan had, beiden werkten ze vijftig procent, de andere helft besteedden ze aan het gezin. Had een carrière die uiteindelijk tot verschillende bestuursfuncties en commissariaten leidde.  We spraken over de rol van de mens in het systeem, hoe systemen leiden tot verwrongen menselijk gedrag en hoe het systeemdenken de menswereld aan het overnemen is. Het was een inhoudelijk prachtig gesprek waarin we elkaar goed konden volgen. Ik was onder de indruk van haar ervaring en de manier waarop ze over besturen en ethiek sprak. Ze was heel eerlijk en bleef duidelijk bij haar waarden.

Bestuurders verliezen het contact met de bedoeling. Het zijn veelal mensen die bang zijn hun positie te verliezen. Ze werken te veel in eigenbelang en onvoldoende in belang van de maatschappij. Het is mijn taak als toezichthouder het morele kompas te bewaken, te zorgen dat de middelen op de juiste manier worden aangewend.

We kwamen bij toeval uit bij Westerbork, liepen door het besneeuwde bos langs het voormalig kamp. Hier staan palen die de aantallen mensen aangeven die op een bepaalde datum zijn gedeporteerd. Indrukwekkend. Zwijgend liepen we een tijdje verder. We spraken over hoeveel sturing je nou werkelijk aan je leven kunt geven en in hoeverre het je overkomt. Zelf geloof ik telkens meer dat het leven ons overkomt terwijl we andere plannen maken (John Lennon).  Zij deed de volgende uitspraak.

Ik geloof in het lot. Geluk is volgens mij dat je herkent wat op je pad komt en daarvan genieten, maar probeer niet een ander pad te volgen. Dat pad ligt er al. Veel mensen proberen geluk te zoeken op een ander pad, dat is heel erg vermoeiend. Jouw geluk is er al, je moet het alleen herkennen.

Ze komt uit een ondernemersgezin. Haar vader was succesvol ondernemer en in de naoorlogse jaren van Brabant naar Drenthe verhuisd. Prachtig huis in de stad. Op zondag kwam m’neer Pastoor na de mis vaak een borrel drinken. Vriendinnen in haar klas reageerden verbaasd, hij kwam nooit bij hun thuis, bij gewone mensen, modaal en arbeiders….Haar beeld veranderde hierdoor, ze besloot het geloof de rug toe te keren. Vlak voor haar vader stierf, ze was toen een tiener, deelde ze deze keuze met haar vader die antwoordde: Maar meske, durft ge dat wel? Als er dan wat fout gaat, is Hij er niet voor je en moet ge het alleen oplossen….. Prachtig!

Zijn geloof gaf haar vader (zelf)vertrouwen, hij kon de wereld aan, mocht het mislukken dan zou altijd onze lieve Heer er voor hem zijn. Dat vertrouwen maakte hem een goed ondernemer, immers een risico was altijd te overzien, in het ergste geval….. Ik vond het een mooi verhaal, enerzijds omdat deze jongedame een duidelijke keuze maakte nadat ze de schaduwzijde zag. Maar ook omdat haar vader zich oprecht gesterkt voelde door een God, of kracht waardoor hij blaakte van het zelfvertrouwen en mede hierdoor succesvol ondernemer werd. En de oprechte vraag aan zijn dochter, durft ge dat wel, daaruit spreekt echte verbazing maar ook bewondering. Mooi.

Ik heb genoten van het gesprek en wijsheid van deze dame. Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken.

Vrolijke groet,

Arno

 

Geen prater

Met een ongemakkelijk gevoel reed ik naar Groningen, dit zou een spannend gesprek worden…..deze dame kende ik vaag en wist dat ze niet het achterste van haar tong zou laten zien. En dat werd door degene die het gesprek aan haar doorgaf nogmaals bevestigd: ”Ik ben benieuwd hoe het zal gaan Arno, ze is echt geen prater”.

Om stipt negen uur pikte ik haar op, ze stond klaar, we stapten in en vertrokken. Ik was benieuwd en benauwd. Spontaan begon ze haar verhaal, heel af en toe stelde ik een vraag, maar ik denk dat ik in drie uur tijd maximaal vijftien vragen stelde. Dit is was ze deelde….

Deze dame was bijna vijfenzestig, introvert, zeer kundig wetenschapper en muzikaal. Ze vertelde me dat ze haar hele leven was gekoeioneerd door haar moeder die nu negenentachtig was. Altijd klein gehouden, het lelijke eendje, niet zelfstandig,  het was nooit goed genoeg, nog steeds tijdens bezoekjes aan moeder werd ze niet voor volwaardig gezien en als een kind behandeld.

Tijdens belangrijke momenten in haar leven was er van moeders altijd commentaar, haar huwelijk, geboorte kinderen, promotie et cetera. Ik zag een vrouw met enorme kennis, wijsheid en prachtige carrière. En een mooie en lieve moeder en ondertussen oma. Haar volledige levensverhaal durfde ze te delen……ik was verbaasd maar ook verrukt!

Deze dame was bij haar moeder een kind, maar in de wetenschap en collegezalen gerenommeerd, en ze was dus geen prater…..Het begon mij te duizelen, ze vertelde me hoe klein ze zich had gevoeld, hoe onzeker en zelfs ongewenst. Aan de andere kant haar loopbaan, passie voor wetenschap en muziek. Ongelooflijk!

Ze vertelde me dat ze kortgeleden een brief aan haar moeder had geschreven, daarin vertelde ze haar waarheid, hoe zij het had ervaren, wat het had betekend en welk effect haar moeder op haar leven had gehad…..ze had vierenzestig jaar over deze brief gedaan?! De details uit de brief gingen over het niet durven kwetsbaar zijn, het niet ervaren van veiligheid, het niet ontvangen van warmte en liefde, het missen van eigenwaarde, niet durven lief te hebben….. Ongelooflijk heftig!

Deze dame, die geen prater zou zijn stapte uit, en gaf me een enorme knuffel. Ze bedankte me voor het mooie gesprek en liep huiswaarts. Toen ik thuiskwam zat er een email in mijn mailbox, een dankwoord en een bijlage…het was de brief aan haar moeder!

Ik werd overvallen door een enorm gevoel van dankbaarheid en tegelijkertijd somberheid. Hoe kan het dat een eloquente dame van 64 jaar zich zo ongelooflijk klein laat maken, vervolgens vierenzestig jaar doet over een zeer, zeer persoonlijke brief en deze na drie uur in de auto met me deelt…ik moest echt bijkomen maar was apetrots. Geen prater dus…..

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken.

Vrolijke groet
Arno

 

De gebruikte personen zijn om privacyredenen gefingeerd.

Exit visitekaartje

Het was op een dinsdagochtend, ik pikte Eric op. Een kwieke vijftiger, hij zag er goed verzorgd uit en had een vrolijk voorkomen. We begonnen de ochtend met een kop uitstekende koffie in zijn huis, mooi ingericht, prachtige kunst aan zijn muur en een fenomenale plek. Kortom, een huis van iemand die het goede leven kan leiden. We reden de stad uit.

Hij was erg geïnteresseerd in mijn verhaal, de burn-out, de signalen, de zwarte periode, de therapieën, het herstel en de doorstart. Bovendien was hij nieuwsgierig naar mijn businessmodel. ”Daar denk ik niet over na”, zei ik. ”Ik maak momenteel geen plannen, maar laat dingen gebeuren en vertrouw erop dat ik waarde toevoeg”. Hij keek me fronsend aan, maar leek tevreden met mijn antwoord.

Hij begon zijn verhaal te vertellen. Ruim dertig jaar lang was hij succesvol aan het werk, was een harde werker, had geluk gehad in zijn carrière en kreeg nu twijfels over de toekomst.  Hij was voor de tweede keer getrouwd, had een prachtig gezin, had zakelijk alles gerealiseerd en was niet gelukkig. Hij zichzelf in een situatie gebracht waarin hij feitelijk financieel onafhankelijk was, maar hij was ontevreden.

We spraken over waarden, verbinding en over zijn gevoel. Hierover zei hij: ”Ik snap mezelf niet meer, ik heb alles wat mijn hart begeert, ik dacht dat dit me gelukkig zou maken, maar ik voel me slecht.” Klaarblijkelijk had hij zijn geluk altijd gekoppeld aan succes, en vervolgens de lat telkens hoger gelegd waardoor er een uitdagender doel was. Hij realiseerde zich dat ondanks zijn onafhankelijkheid hij zich gevangen voelde om een volgend succes te boeken.

Wat jij doet lijkt me heerlijk, zonder doel en plan met mensen in gesprek gaan. We vervolgden het gesprek en toen ik hem vroeg naar dromen kwam hij met heel ‘gewone’ en dagelijkse zaken als doordeweeks met het gezin eten, de sportwedstrijden van de meiden bijwonen en zonder agenda een middag alleen naar het Rijksmuseum. Kortom, de kleine geneugten van het leven.

Na drie uur beëindigden we het gesprek. We hadden het leven besproken, met zijn ups en downs, relaties en verbindingen. Opvoeding en normen en waarden. Het was een mooie ontmoeting en hij merkte op dat we het helemaal niet over zijn werk hadden gehad. ‘Weet je eigenlijk wel wat ik doe?‘ vroeg hij. Ik antwoordde dat ik dat niet wist. Hij bleek directeur van een grote organisatie te zijn…..

Eric stapte als directeur in, en stapte als mens weer uit. Toen hij uitstapte zei hij, ‘Ik snap er echt niets van dat jij zonder businessmodel kunt werken, maar het lijkt me heerlijk!’

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken!

Homo universalis

Tijdens de Bloeigesprekken in de auto krijg ik prachtige en indrukwekkende verhalen van mensen. Een terugkerend thema is authenticiteit met bijbehorende kwetsbaarheid. We worden allemaal als unieke mensen geboren, maar in grote lijnen ervaren we allemaal dezelfde problemen en dilemma’s.  Waarom schamen we ons er dan toch zo voor? Gedurende ons jonge leven leren we bepaalde waarden en normen te respecteren, worden we opgevoed, ontwikkelen we rolmodellen en kijken we naar de buren.  Dit maakt een soort gekke competitie in ons los die het moeilijk maakt ons kwetsbaar op te stellen en authentiek te blijven.

Vorige week organiseerde ik de 1e agendaloze ont-moeting in het Dominicanenklooster te Huissen. De uitnodiging vermeldde weinig, maar ik beloofde interessante mensen en bijzondere ontmoetingen. Er waren 15 mensen onder wie een topsporter, actrice, dokter, coach, kunstenaar, manager, huisvrouw et cetera. Kortom, een smeltkroes van mensen in de leeftijd van 30 tot 76 jaar uit het hele land. Ik had ze gevraagd hun ‘wat’ of beroep thuis te laten en hun ‘wie’ of mens mee te nemen.

Waarom waren deze mensen gekomen? Wat bezielt je om een dag vrij te maken en te komen naar een agendaloze ont-moeting? Wat waren hun verwachtingen? De deelnemers spraken uit te komen vanuit nieuwsgierigheid, uit comfortzone treden en voor een goed gesprek.

De gesprekken waren mooi, indrukwekkend en open. Wat me altijd verbaasd tijdens Bloeigesprekken is de overeenkomsten tussen de problemen van de mensen en hun eigen unieke beleving. Die unieke beleving maakt dat mensen niet makkelijk over hun problemen en dilemma’s praten. Er is vaak een soort angst en soms schaamte de enige te zijn die met een dergelijk probleem rondloopt of er niet uitkomt.

Mijn toenemende ervaring als luisteraar leert dat ieder mens problemen en dilemma’s heeft en die lang voor zichzelf houdt. De mens is universeler dan we denken, en dit vinden we niet altijd leuk uiteraard omdat we onszelf graag als uniek zien. Maar de ontmoeting tussen de zeer verschillende mensen leerde me wederom dat zowel kunstenaars, dokters, managers en huisvrouwen in grote lijnen dezelfde problemen en dilemma’s hebben. Hoe mooi is het dat al deze verschillende mensen een goed gesprek met elkaar voeren en elkaars situaties herkennen en hierin steun ondervinden. En hoe simpel.

Als het over levensvragen, dilemma’s en keuzes gaat, bestaat de homo universalis wel degelijk. Wat ik de mensen gun is een kwetsbare opstelling naar elkaar, de eerlijkheid te vertellen hoe het echt gaat zodat we onze dilemma’s en problemen met elkaar delen. Mijn overtuiging is dat een groot deel hiervan dan vanzelf oplost, sterker nog, een groot deel zal niet eens bestaan…..

De agendaloze ont-moeting was een succes, een volgende volgt.