Bloeigesprek

Mijzelf noem ik wakkermaker en ben provocatief coach. Over de titel heb ik overigens wel even nagedacht, maar toch gedaan. Een beetje schuren kan geen kwaad.

Ik help mensen en organisaties om wakker te worden. Om ze te laten ervaren hoe dominant het systeem is geworden. Het systeem van normen en waarden, het systeem van regels en afspraken, het onderwijssysteem, zorgsysteem en andere overheidssystemen. We reguleren, we spreken af, we controleren om ervoor te zorgen dat we de juiste dingen doen, zo efficiënt en risicomijdend mogelijk. We ontnemen onszelf ruimte. We zitten letterlijk te dicht op elkaar.

We vertrouwen onvoldoende op onze professionaliteit, onze eigen inschatting op het moment dat het moet. Nee liever proberen we de problemen te voorkomen waardoor we mensen onvoldoende ruimte geven te handelen op het moment dat het nodig is. Bovendien is groei nog steeds de norm, economische groei, efficiency, rendementsgroei et cetera. Zodra je niet voor groei kiest heb je iets uit te leggen.

Ook verwachten we als individu dat we kunnen blijven groeien. In positie, salaris en blijven we zoveel mogelijk van onszelf vragen, ook als de omstandigheden iets anders verlangen. Door bijvoorbeeld de komst van kinderen, zieke ouders of tegenslagen in de persoonlijke situatie.

Tenslotte hebben we het idee dat de wereld onze groei aankan. Met alle gevolgen voor de het milieu van dien.

Kortom, we accepteren geen grens, we accepteren niet als er iets van ons wordt afgenomen en zijn nog steeds te veel gedreven door het groei denken.

Ik zie mensen en organisaties massaal vastlopen in de groeiambities met alle gevolgen van dien. Daarom vind ik mijn activiteiten als wakkermaker zo mooi, op kleine schaal schud ik mensen en organisaties wakker en laat ze inzien dat er grenzen zijn waartoe je je beter kunt verhouden. Dat groei schadelijk is voor heel veel partijen en dat echte waarde niet in groei zit, daarom heb ik mijn bedrijf Bloei! genoemd.

Maar Corona is de ”meester wakkermaker”, op grote schaal worden we wakker geschud. Laat me duidelijk zijn dat ik het voor de mensen die worden geraakt echt verschrikkelijk vind, maar dit is onvermijdelijk. We putten het systeem uit, we putten de aarde uit, we putten organisaties en mensen uit. Door de huidige situatie worden we gedwongen te stoppen en enorm te vertragen.

De professionals in de zorg en onderwijs krijgen nu de ruimte om hun professionele inschatting ten volle te benutten. Tijdelijk worden de richtlijnen, rendementseisen en protocollen versoepeld zodat ze de beste zorg en onderwijs kunnen leveren. Ik ken een fors aantal professionals van zeer dichtbij, ondanks dat er veel van ze gevraagd wordt zie je de passie terugkomen, ze kunnen eindelijk weer de professional zijn zoals ze willen. Ruimte voor eigen verantwoordelijkheid en bloei. In deze onzekere tijd ontstaat er tussenruimte, dat vraagt creativiteit, ondernemerschap en vertrouwen. En zal laten zien dat mensen sterker en creatiever zijn dan het systeem toelaat.

Dus Go Corona, ik hoop dat we massaal wakker worden, dat we na deze ingrijpende crisis andere keuzes maken en het groei paradigma durven loslaten waardoor we meer naar elkaar luisteren en ruimte durven delen in plaats van nemen.

Nogmaals, op persoonlijk vlak wens ik iedereen het beste en gun niemand zakelijke schade, ziekte of erger. Maar ik denk echt dat we de meester wakkermaker Corona nodig hebben om de dominantie van het systeem ter discussie durven stellen en hoop echt dat we hierdoor in de toekomst duurzamere en eerlijker keuzes maken.

Bram stapt bij me in de auto. Hij heeft een Bloeigesprek aangeboden gekregen van zijn oudere broer. Bram is eind twintig, een plattelandsjongen die enigszins afwachtend begint. We verlaten stad Groningen waar hij samenwoont met zijn vriendin. We toeren door een kil en zeer grijs landschap.

Hij begint te vertellen over zijn leven, opgegroeid op het platteland bij ouders met een druk leven, een oudere zus en twee broers. Bovendien zijn er thuis drie honden die hij zijn beste vrienden noemt. Een jeugd in de buitenlucht en natuur, open veld, fikkie stoken en hutten bouwen. Een grote schuur waar hij naar hartenlust kon sleutelen, dingen uit elkaar kon halen en met vriendjes kon ravotten.

Zijn schoolcarrière verloopt moeizaam, Bram is een handige en verbaal sterke jongen die niet bang is zijn mening te geven. Dit levert hem een positie op die klasgenoten waarderen, maar docenten en decanen soms hoofdpijn bezorgd. Leren vind hij lastig, maar hij kan wel veel regelen waardoor hij nog redelijke resultaten behaalt. Thuis wordt het leven moeilijker, zijn broers en zus kunnen beter leren waardoor zijn ouders hem op zijn huid gaan zitten en het vertrouwen in Bram verliezen.

Bram begint zich terug te trekken, zijn rebelse houding op school maakt dat hij in contact komt met jongens die dat aantrekkelijk vinden. Hij gaat te veel alcohol, beetje softdrugs en uiteindelijk harddrugs gebruiken. Met allerlei consequenties van dien, schoolverlaten, problemen thuis en een totaal gebrek aan zelfvertrouwen. Uiteindelijk beland hij bij professionele hulpverleners, hij stopt met drugs en pakt zijn leven weer op. Een jaar geleden begonnen met een nieuwe studie en daarnaast hard aan het werk op het land. Tijdens de rit veert hij af en toe op als hij leegte, open velden en alleenstaande huisjes ziet.

Thuis bij zijn ouders wil hij niet meer zijn, hij heeft een vriendin met wie hij samenwoont, gebruikt geen drugs meer maar voelt zich niet gewaardeerd. Hij kan niets goed doen, wordt continu gecorrigeerd en is onzeker geworden.

Ik zie een hele zachte jongeman die in zijn jeugd experimenteerde, de grenzen opzocht om erkenning te vinden. Hierdoor belandde hij uiteindelijk zelfs kort in de gevangenis. Enige tijd geleden heeft hij radicaal gebroken met zijn oude vriendengroep en weet dondergoed waar zijn grens ligt. Echter het vertrouwen van zijn omgeving is hij kwijt en dit maakt dat hij weer neigt naar verdoven. Terwijl het zo goed gaat met zijn opleiding en serieus toekomstplannen heeft.

Aan het einde van de rit geef ik mijn kijk op hem. Mijn gevoel is dat hij zijn ‘ruimte’ kwijt is. Hierdoor zit hij bekneld, vertoont bijbehorend gedrag en durft hij niet meer te zijn wie hij eigenlijk is. Daar waar hij zich eerder vrij voelde, gaat hij gebukt onder een schuldgevoel waar hij zelf een streep onder heeft gezet, maar zijn omgeving hem nog niet durft te vertrouwen. Hij is gevlucht, woont bij zijn vriendin in een klein huis, met buren aan beide zijden, geen ruimte om te sleutelen en geen honden om mee te wandelen.

Na mijn opmerkingen kijkt hij op: ‘Dit klopt als een bus, ik ben mijn ruimte ongemerkt kwijtgeraakt en verlies hierdoor mijn energie en vertrouwen om de juiste dingen te doen! Ik mis mijn honden, het sleutelen en de leegte. Man, dat ik dit zelf niet zag. Dankjewel Arno, ik ga de ruimte opzoeken’

Ik ben mijn broer Frank dankbaar dat hij me een Bloeigesprek heeft gegeven, het gaf een duw in de goede richting!

Dit Bloeigesprek vond ruim een jaar geleden plaats, Bram heeft zijn leven veranderd. Hij woont in een klein huisje in Noord Groningen, met heel veel leegte om hem heen. Hij heeft weer een hond en het gaat heel goed met hem, zijn studie en ook het contact met zijn ouders gaat beter. Belangrijkste is dat hij eigen regie heeft genomen en verantwoordelijkheid voor zijn eigen welzijn.

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken!

Ik ging Koos oppikken. Een vriend van hem had hem een Bloeigesprek cadeau gedaan. De reis ging naar Noord Oost Groningen, grauwe kleigrond, harde wind, weinig verkeer, prachtige lucht. Hij stond buiten te wachten bij een enorme maar vervallen boerderij. Koos was een enorme kerel, grof postuur, grote handen en een luide stem. De bijrijders stoel moest maximaal achteruit om Koos comfortabel te laten zitten.

Ik opende het gesprek. Vertelde mijn eigen pijn, eenzaamheid, hulpeloosheid tijdens mijn burn-out. Van een alleskunner naar een loser. Koos was een goed luisteraar, geïnteresseerd en hij werd geraakt toen ik over mijn angst sprak. De angst dat ik alles kwijt was.

Koos begon te vertellen. Hij was opgegroeid in een boerengezin, warm, hard werken, weinig ruimte voor emoties. De oplossingen kwamen uit zinnen als: Het komt wel goed. Doe maar gewoon mee. Ga nu maar aan het werk. Jongen, kom maar even helpen op het land. Er was geen ruimte voor echte en eigen emoties. Die kwamen niet van pas. Dus werden ze opgekropt. Koos was verbaal niet sterk en in zijn verhalen ook overheerst door anderen die verbaal sneller waren. Hierdoor trok hij zich terug, in zichzelf en verbeet de emotie of onrecht.

Er waren wel situaties waarin Koos getergd werd, beslissingen rondom de boerderij, keuzes in het gezin waar hij het niet mee eens was. Hij was niet vaardig of snel genoeg zijn mening goed te geven waardoor hij zich niet gezien en gehoord voelde. Dan ging hij het land op of de stal in. Vloekte een keer hartgrondig, schopte de staldeur dicht of smeet met een kruiwagen. Dat luchtte hem op en Koos kon weer verder.

Koos kreeg een vrouw, kinderen en ging uiteindelijk voor een baas werken. Hij voelde zich het beste als hij alleen was, kon hij zijn gedachten laten gaan en gewoon fysiek bezig zijn. Het mooist is het op het land, op de akker, bieten rooien op de trekker. Hij voelde zich regelmatig in de knel wanneer zijn waarden onder druk stonden, maar hij simpelweg niet het vermogen had zich voldoende uit te drukken.

En toen veranderde zijn leven…tijdens een conflict met zijn baas werd Koos wederom in het nauw gedreven, er knapte iets, Koos werd woest en sloeg zijn baas het ziekenhuis in.

Koos maakte een paar onhandige keuzes, belandde in detentie, verloor zijn baan, verloor zijn gezin en uiteindelijk zichzelf. Op dit moment deed hij af en toe een klus als ZZPer, woonde alleen, zag zijn zoons om het weekend en was verdrietig en teleurgesteld, voornamelijk in zichzelf.

Koos was een man die ruimte nodig had, nooit had geleerd zijn emoties te verwoorden en die zijn eigen manier had gevonden om te gaan met druk. Weggaan, vermijden en zorgen dat zijn emotie buiten zicht van de rest werd ‘verwerkt’. En nu zat hij echt in de put, wist zich geen raad waardoor hij geen keuzes meer durfde te maken en verstijfde.

Ik vertelde hem over hoe mensen reageren, patronen die dit verstevigen, waarden die onder druk staan en hoe je ruimte kunt creëren door je kwetsbaar op te stellen en het niet te verbergen. Hij begreep het, voelde het, maar kon het niet goed verwoorden wat hem frustreerde. Ik kan je helpen Koos, ik ga je coachen en zorgen dat je weer durft te bewegen.

Arno, ik sta versteld dat ik je dit allemaal vertel, zo open ben ik nooit en wilde het er eigenlijk ook niet over hebben…maar misschien moet je me maar gaan helpen.

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken!

Chris kwam begin dit jaar op ons Bloei!café. Een jongeman, midden 20, terneergeslagen, onzeker, weifelend, emotioneel. Tijdens het Bloei!café vertelde hij zijn verhaal. Ik bood hem ter plekke een coaching aan, die hij accepteerde.

Chris huilde veel tijdens de coaching, was oprecht bang en ervoer geen ruimte. Hij had een eigen huis, vriendin en kon de zaak van zijn ouders overnemen. Maar hij deed het niet meer, hij functioneerde simpelweg niet meer, daarom was hij na het zien van mijn verhaal op Facebook naar het Bloei!café gekomen. Tijdens deze coaching werd hem duidelijk dat er een aantal dingen fundamenteel verkeerd waren, dus hij werd wakker…

Na afloop van het café vroeg hij me hem te coachen. En dus maakten we een vervolgafspraak. Chris presenteerde zich als een lieve en bescheiden jongen. Die na zijn HBO studie een jaar alleen in Australië woonde en werkte en zich daar goed voelde. Zijn ouders hadden een bedrijf met ongeveer 10 mensen. Na thuiskomst uit Australië begon hij in de zaak, na enige tijd was hij bedrijfsleider.  Bovendien had hij een vriendin die heel lief voor hem was, dus alles voor elkaar?

Tijdens de sessies ging het vaak over ruimte. Chris is het type dat eigen ruimte snel inlevert ten gunste van anderen. Bovendien was hij niet de man die veel keuzes zelf maakte. Dat deden anderen voor hem, hij volgde. Ruimte creëren gaat over keuzes maken, kleine en grotere keuzes. Daarmee maak je ruimte en kun je dus bewegen.

Chris was timide en zachtaardig. Hij had zijn eigen leven en passies ingeleverd ten gunste van zijn ouders en relatie. Huisje boompje beestje ten koste van zijn eigen leven. Ik feliciteerde hem met zijn overzichtelijke leven, heb met hem staan headbangen op AC/DC , liet hem de ruimte ervaren die hij in Australië had en wist hem letterlijk in beweging te krijgen. Hij ervoer hoe het ooit was en hoe krachtig hij toen leefde.

Hij ging keuzes maken, kleine keuzes en hele grote. Dit leidde ertoe dat hij besloot de zaak niet over te nemen, en uiteindelijk eindigde zijn relatie. Nu is hij bij een andere werkgever aan de slag, is voor één dag in de week gestart met zijn eigen zaak in hele mooie handgemaakte gitaren (zijn passie) en voelt zich helemaal vrij…

Vandaag hadden we weer een Bloeicafé, enige weken geleden stuurde hij me een app. Arno, ik zou graag mijn ervaringen willen delen bij het Bloei!café. Ik wil hier graag mijn heftige periode afsluiten!

Chris kwam binnen, rechtop, krachtig, met een hele grote grijns! Ik heb taart meegebracht….wat geweldig te zien hoe krachtig mensen zijn en mooi om een bijdrage te kunnen leveren waardoor ze moedige keuzes maken die goed voor ze zijn.

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken!

Daniel stapte vandaag bij me in de Jag. Van een goede vriend kreeg hij een Bloeigesprek cadeau, hij zou ‘een goed gesprek’ nodig hebben volgens deze vriend. Het was heel erg warm vandaag. Daniel woonde op de grens van Groningen en Friesland. Het zogenaamde coulisselandschap brak de weilanden en de coulissen omkaderden het groen.

Toen ik aanbelde deed een veertiger open, beetje ruig voorkomen, nonchalant en toch ook gespannen. Zweetdruppels op zijn voorhoofd. ‘Man, wat is het warm vandaag’. De airco was vandaag geen overbodige luxe, met een zucht nam Daniel plaats. We vertrokken en Daniel begon direct te vertellen.

‘Ik vertel je maar gewoon alles Arno. Dat zal wel de bedoeling zijn.’ Hij vertelde over een moeizame jeugd, hij moest zich altijd verantwoorden, altijd bewijzen,op school kon het beter, met sport kon het beter…hij deed zijn stinkende best maar was niet goed genoeg. Hij vertelde het verhaal bedrukt en was continu bezig anderen niet de schuld te geven, zij bedoelden het toch goed. Ook ging hij graag naar de kerk, de waarden die hij daar meekreeg vormden een belangrijke leidraad in zijn leven. Hij was een jongen die niet makkelijk leerde, maar hij kon op zijn 19e een jaar naar Amerika, werken en leren. Toen had hij al verkering met een meisje.

Na een prachtig jaar keerde ik terug. Toen ik daar vertrok had ik buikpijn en was leeg. Mijn ouders die me van het vliegveld haalden zagen het aan me. Ik was helemaal niet blij terug te zijn. Ik had niet terug moeten komen. Maar ja, zo was het nu eenmaal. Ik probeerde mijn leven weer op te pakken, ging verder met dat meisje en ging bij mijn oom werken. Het went wel weer jongen, zei pa…

In het bedrijf van zijn oom belandde hij in een technische rol, problemen oplossen, nieuwe processen bedenken en continu verbeteren. Hij was goed, maar kreeg totaal geen waardering. Zijn oom wist het altijd beter, vroeg Daniel wel om problemen op te lossen, op onmogelijke tijden en hij verscheen altijd plichtsgetrouw, loste problemen op, verbeterde de processen…maar kreeg nooit de waardering. Hij was ondertussen met zijn verkering getrouwd, had een zoon en dochtertje, en was met zijn vrouw in een kleurloze relatie beland.

Sinds een jaar was zijn relatie voorbij, was hij gestopt bij zijn oom en deed ander werk. Hij woonde alleen, zag de kinderen regelmatig, maar voelde zich stuurloos, waardeloos en mislukt. ‘Wat een rotzooi Arno. Ik weet het niet meer. Het is echt een puinhoop en ik kan geen kant op.’ Hij zat echt in de put.

Vertel eens over het jaar in Amerika Daniel, vroeg ik. ‘Het was er zo mooi,  ik zat op een bedrijf in Alabama, verbleef bij lieve mensen, ik kreeg ruimte, mocht fouten maken en was er zo gelukkig! De mensen waren echt geïnteresseerd in mij, en…….ik was gewoon Daniel. Tranen stroomden.’ Na de tranen kwamen de anekdotes, de beelden, de geuren en de kleuren. Hij vertelde krachtig, met een hoog energieniveau en stralende ogen. Over de grote trucks, de enorme weidsheid, de lieve mensen en hoe levend hij zich voelde.

‘Luister’, hij pakte zijn telefoon en de klanken van Sweet Home Alabama galmde door de Jag. Hij zong de tekst uit volle borst mee, ik haakte in bij het refrein. We reden rustig, de zon scheen fel en als we door de oogharen keken waanden we ons in Alabama. Het nummer was afgelopen, Daniel straalde en huilde. ‘Ik heb het zo gemist.’En ik voel weer hoe het was toen het goed ging, hoeveel vertrouwen in had.’

Daniel stapte uit. Hij bewoog energiek en krachtig. ‘Dankjewel man, ik was weer even in Alabama! Ik ga toch de stap zetten. Ik vind het fijn als je me gaat coachen.’

Ik reed alleen terug. Wat een enorme verandering maakt iemand door als hij gewoon zichzelf kan zijn, de angst niet in de weg zit en vanuit vertrouwen zijn weg volgt.

Ik geloof dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken!

Een goede vriend van haar had haar het Bloeigesprek cadeau gedaan. Ik was onderweg naar Zuidlaren en ging Karin oppikken. De wereld was goudgeel, groen en blauw. Zelf had ik veel zin in dit gesprek, alleen wist ik niet goed waarom. Nieuwe mensen, nieuwe verhalen, een prachtig landschap, zoiets….

Bij aankomst in Zuidlaren belde ik bij haar aan, een vrouw van eind dertig met een spontaan gezicht deed open, ze oogde gespannen en onrustig. Zullen we maar gelijk gaan? zei ze en stapte vlot in de auto. Toen ik plaatsnam, de deur sloot en de motor startte zei ze: Ik begin maar gelijk en vertel je alles……..

We vertrokken, hadden veel ruimte om ons heen en de wereld bewoog. Karin keek strak voor zich uit en de woorden stroomden als water, de afgelopen twintig jaar in korte verhalen, anekdotes, namen, plaatsen, gebeurtenissen in detail en vooral heel veel emotie. Het was een prachtig relaas van een slimme vrouw, heel goed in haar vak, (te) lief voor de mensen om haar heen, onzeker geworden, onvoldoende serieus genomen, keuzes die verkeerd uitpakken en omringd door dominante mensen.

En nu zat ze thuis, weinig energie, huwelijk mislukt, één zoon uit dat huwelijk, haar werk in het familiebedrijf van haar schoonfamilie gestopt, ruzie met schoonouders en geen vast inkomen…..en tenslotte was haar zelfvertrouwen helemaal op. Na anderhalf uur eindigde ze haar emotionele verhaal: God Arno, wat heb ik er een puinhoop van gemaakt, wat moet ik nu? 

Ik besloot tot de provocatieve aanpak…ik zei: ”Tja, je bent echt compleet mislukt. Als ik jou zo beluister snap ik wel dat je relatie is mislukt, je schoonouders je niet meer willen zien en je nu zonder werk zit. Overal waar jij doorheen raast eindigt in een woestenij, ik zie het helemaal voor me Orkaan Karin raast over het Drents-Gronings landschap, zandzakken voor de deur, code rood….”

Ze keek me aan, met stomheid geslagen, in de war, ik zag de achtbaan in haar hoofd en toen barstte ze in een lange lachbui uit. Dat is precies wat ik denk en hoe ik me voel. Dat maakt ook dat ik geen nieuwe dingen aanga, omdat ik bang ben daar ook weer brokken te maken.

Ik zette door…”En terecht, dat laat de geschiedenis ook zien, dus blijf vooral stilzitten, dat is het beste voor jou, en belangrijker voor de omgeving. Ik ben zelf al blij dat de auto nog heel is…”

Hou op! Ik weet precies wat ik wil! ik ben goed in mijn vak! ik bel een leverancier die ik goed ken en weet zeker dat ze me willen hebben! Bovendien zorg ik dat ik mijn zoon goed kan ondersteunen en mijn schoonouders die zoeken het maar uit!

De verwoestende orkaan had haar energie duidelijk goed weten te bundelen, de onzekerheden en mogelijke consequenties blies ze opzij om vanuit een diep geworteld vertrouwen de acties uit te zetten die blijkbaar al lang in haar bewustzijn zaten.

Karin stapte uit, ze was kapot van de emotie en tegelijk was ze vol van energie en duidelijkheid. Dit had ik niet verwacht Arno, dankjewel voor je luisterend oor, je humor, verwarrende directheid en warmte. 

Ik denk dat ik nog maar even doorga met mijn Bloeigesprekken.